Rekonstrukcja zwycięskiej bitwy o miasto z sowietami z sierpnia 1920 r.

Historycy uznają tę bitwę za największą w dziejach Białegostoku.

Dyrektor Muzeum Wojska w Białymstoku Robert Sadowski przypominał zapowiadając rekonstrukcję, że potyczka była przez długi czas niedoceniana. Wyjaśnił, że chodziło w niej o zamknięcie odwrotu wycofującym się sowietom po przegranej bitwie warszawskiej (15 sierpnia 1020 r.), a linia Białystok-Grodno była jedną z tras odwrotu. Dodał, że gdyby nie było tej bitwy, to przedostałoby się więcej sowietów. Białystok był ważnym węzłem kolejowym, z którego można było się wycofywać na wschód. Polskie wojska skutecznie zatrzymały odwrót wojsk sowieckich, które chciały się wycofać przez Białystok.

Sadowski opowiadał wcześniej, że walki w Białymstoku trwały cały dzień, toczyły się w każdym punkcie miasta. Wojska przeciwnika były liczniejsze.

W walkach po polskiej stronie zginęły 34 osoby, 200 było rannych, po sowieckiej było ponad 800 zabitych i rannych, a 8,2 tys. bolszewików dostało się do niewoli. Wojska polskie zdobyły trzy pociągi, samolot, 22 działa i 147 karabinów maszynowych - informowało wcześniej w komunikacie zapowiadającym rekonstrukcję miasto Białystok.

Rekonstrukcję na Placu Niezależnego Zrzeszenia Studentów obserwowały tłumy białostoczan. Jednym z elementów była śmierć mjr. Józefa Marjańskiego (był awansowany na ten stopień pośmiertnie), jednego z poległych bohaterów walk, który zginął w rejonie dzisiejszych ulic Warszawskiej i Pałacowej. Był dowódcą batalionu, który wziął na siebie główny ciężar walk.

Rekonstruowano walki z udziałem sprzętu wojskowego, koni, ale pokazano też pracę sanitariuszek, zaangażowanie harcerzy.

- 105 lat temu 20 sierpnia 1920 r. ważyły się losy Polski, Europy, świata. Bolszewicka nawała, która przetaczała się wówczas przez nasz kraj miała służyć temu, by komunizm, jeden z najgorszych systemów współczesnego świata XX w. zawładnął nie tylko Europą, ale i światem - powiedział na rozpoczęcie rekonstrukcji zastępca prezydenta Białegostoku Rafał Rudnicki. Dodał, że takie lekcje historii mają przypominać wszystkim, że niepodległość nie jest dana na zawsze.

Rekonstrukcję zorganizowało Muzeum Wojska w Białymstoku we współpracy z Fundacją Rodziny Herników, wydziałem historii Uniwersytetu w Białymstoku i władzami miasta.(PAP)

kow/ wj/